TRADYCJE ŚWIĄT BOŻGO NARODZENIA
Święta Bożego Narodzenia to najważniejsze, zaraz po Wielkanocy święto w roku. Jest z nim związane wiele tradycji i zwyczajów.
Ubieranie choinki, która jest symbolem życia wiecznego, jest zapowiedzią szczęśliwości zbawionych, przypomina nam również Drzewo Życia, które na rozkaz Boga wyrosło na środku raju. Światła na drzewku są symbolem światła jakie rozbłysnęło nad grotą betlejemską w dniu narodzenia Chrystusa. Ozdoby choinkowe i smakołyki symbolizują łaski zsyłane dla ludzi. Dawniej istniał zwyczaj ręcznego wykonywania ozdób choinkowych w czasie adwentu przez dzieci i dorosłych Wykonywano je z bibuły, kolorowych papierów, piórek, wydmuszek, słomy i źdźbeł traw, kłosów zbóż itp. Do tradycyjnych ozdób jakie zawiesza się na choince należą : jabłka , anioły, gwiazdki ,cukierki, orzechy, lukrowane piernikowe postacie, choinkowe łańcuchy.
Zwyczaj umieszczania siana na stole wigilijnym. Powszechnym zwyczajem jest rozścielanie siana na stole wigilijnym lub pod obrusem . Dopiero na nim kładzie się talerzyk albo na talerzyk daje się sianko i przykrywa się biała serweta, a na niej umieszcza się opłatki. Zwyczaj łamania się opłatkiem w czasie wigilii jest powszechnie znany. Opłatek wigilijny jest symbolem pojednania i przebaczenia, znakiem przyjaźni i miłości. Dzielenie się nim na początku wieczerzy wigilijnej wyraża chęć bycia razem, bo przecież ludzie skłóceni nie zasiadają do wspólnego stołu.
Świeca wigilijna, ten zwyczaj zrodził się w Holandii. W wieczór wigilijny przed wejściem do każdego domu ustawiano płonący lampion lub zwykłą świecę. Miały one być znakiem zaproszenia Matki Najświętszej św. Józefa, aby Jezus narodził się w ich domu. Współcześnie zwyczaj zapalania świecy na stole wigilijnym praktykowany jest w wielu polskich rodzinach.
Czytanie Pisma Świętego. Znanym zwyczajem jest odczytywanie Ewangelii o narodzeniu Zbawiciela świata, na początku Wigilii.
Wolne miejsce przy stole.
Powszechnym zwyczajem jest pozostawianie wolnego miejsca przy stole wigilijnym. Jest ono przygotowane dla przygodnego gościa. Pozostawiając wolne miejsce przy stole wyrażamy serdeczna pamięć o naszych bliskich zmarłych.
Na stół wigilijny podawane są jedynie potrawy postne, bezmięsne. Rozpowszechniony jest zwyczaj spożywania dwunastu potraw. W Polsce dwanaście potraw stanowią : barszcz z uszkami , kapusta z grochem , kapusta z grzybami, karp ,kluski z makiem , kompot z suszonych owoców, kotleciki z ryżu, kutia, paszteciki z grzybami ,pierogi z kapustą i grzybami oraz z kminkiem ,śledzie, zupa migdałowa. W Polsce wieczerzę wigilijną rozpoczyna się gdy na niebie ukaże się pierwsza gwiazda. Zwykle przy oknach czuwają dzieci.
Istnieje zwyczaj obdarowywania się upominkami w czasie wigilii. Zwykle są one złożone pod choinką. Powszechna praktyka wzajemnego obdarowywania się prezentami związana była pierwotnie z kultem i życiorysem św. Mikołaja, biskupa diecezji Bari.
Śpiewanie kolęd na ziemi polskiej trwa od stuleci, lecz jego początków nie znamy. Narodziły się one zapewne w XIII wieku w środowisku franciszkanów. Najstarsze kolędy, dzisiaj już nie śpiewane, są utworami anonimowymi, często przeróbkami z języka łacińskiego. Ich melodie były bardzo proste, wesołe, łatwo wpadające w ucho, naśladujące czasem ludowe kołysanki, a niekiedy poważne i dostojne. Terminem kolędy określa się również obrzędem ludowym polegający na obchodzeniu domów przez kolędników.
Oprac. Ewelina Jabczyk
